Proces gojenia rany jest skomplikowany, ale można powiedzieć obrazowo, że przypomina naprawę samochodu. Gdy powstaje rana, ciało włącza mechanizmy obronne: pierwsza faza to krwawienie i zapalenie. Organizm „wysyła” krew do rany, żeby ją zamknąć i rozpocząć regenerację. Kolejno „przybywają” różne rodzaje komórek, w tym leukocyty. Proces zapalny ma na celu oczyszczenie rany z bakterii i fragmentów martwej tkanki. Wiążą się z tym obrzęk, ból i zaczerwienienie. Kolejny etap to faza proliferacji, czyli rozmnażania się komórek, które utworzą różne warstwy nowej tkanki, aż do momentu spotkania się komórek przyrastających z dwóch brzegów rany. W tym procesie potrzebna jest obecność fibroblastów (wytwarzających kolageny) i różnych substancji chemicznych, w tym – niezwykle ważnych i niezbędnych – białek.

Prawidłowe, fizjologiczne gojenie rany powinno trwać od kilku do kilkunastu dni. Jeśli przedłuża się do około sześciu tygodni – mamy do czynienia z raną przewlekłą.
Opóźnienie gojenia może być spowodowane różnymi czynnikami takimi jak zakażenie, złe ukrwienie rany oraz niedobory żywieniowe (np. zbyt mała ilość białka w pożywieniu).
Leczenie ran przewlekłych wymaga współpracy wielu osób: lekarzy, pielęgniarek i oczywiście samego pacjenta. Każdy przypadek jest inny, wymaga indywidualnego podejścia, ale zawsze ważne jest, by eliminować przyczyny opóźniające gojenie i dostarczać organizmowi odpowiednich substancji potrzebnych do „naprawy”.

Leczenie rany, zależnie od etapu gojenia – a tych etapów jest kilka – wymaga stosowania odpowiednio dobranych specjalistycznych metod i materiałów opatrunkowych.

Trudno gojące się rany i owrzodzenia są związane z zespołem stopy cukrzycowej. Powód problemu to zaburzenia ukrwienia, a także unerwienia, prowadzące do uszkodzeń tkanek. W leczeniu stopy cukrzycowej kluczowa jest poprawa ukrwienia i „dotlenienie” kończyny. Niedokrwienie wiąże się z bardzo wysokim ryzykiem amputacji; niestety, Polska należy tu do niechlubnych „rekordzistów”: 4,5 tysiąca amputacji rocznie, a dodatkowo w latach 2014–2018 nastąpił bardzo znaczny wzrost tej liczby (o 33% „małych” i o 13% „dużych” amputacji). U niektórych chorych konieczne jest wykonanie zabiegu rewaskularyzacji, czyli chirurgiczne udrożnienie lub poszerzenie naczyń krwionośnych. O wiele mniej inwazyjna metoda to karboksyterapia – uważana za przydatną i skuteczną. Polega na podawaniu podskórnie lub przezskórnie (więc nieinwazyjnie) dwutlenku węgla (CO2), co może poprawić przepływ krwi i natlenienie tkanek.

W leczeniu ran przewlekłych oraz w zespole stopy cukrzycowej stosuje się protokół TIME, odnoszący się do czterech etapów gojenia i leczenia: opracowanie i oczyszczenie tkanek, kontrola zakażenia, utrzymanie odpowiedniej wilgotności rany oraz pobudzanie naskórkowania. Każdy etap wymaga zastosowania różnorodnych technik i specjalistycznych materiałów opatrunkowych (bardzo dziś zaawansowanych i skutecznych), co jest kluczowe dla osiągnięcia sukcesu.

• Z każdą źle gojącą się raną zgłoś się do lekarza, najlepiej do specjalisty w dziedzinie gojenia ran lub do specjalistycznej poradni. Nie zwlekaj! Gdy rana lub owrzodzenie nie goją się dłużej niż pięć-sześć tygodni, nie „kombinuj” i nie próbuj stosować niczego na własną rękę!
• Pamiętaj, że proces gojenia wymaga cierpliwości i czasu, ale przy odpowiedniej opiece i stosując się do zaleceń – możesz osiągnąć pełen sukces.
• Jeśli chorujesz na cukrzycę – stosuj się do wszystkich zasad leczenia, takich jak kontrola cukrzycy, aktywność fizyczna, sprawdzanie przepływu krwi w kończynach, ochrona stóp przed urazami, noszenie odpowiedniego obuwia. Dbaj o stopy i w razie najdrobniejszego nawet uszkodzenia pokazuj je lekarzowi rodzinnemu podczas wizyty! Nie powiększaj statystyki i nie narażaj się na utratę cennej podpory całego twojego ciała!